Terör örgütü SDG/YPG’nin ‘Kürt birliği ve tavrı konferansı’ çıktılarından ‘federasyon talebinin’ tıpkı 1998 yılında KDB ve KYB ortasında ABD öncülüğünde imzalanan Washington mutabakatı üzere olabileceğini söyleyen ORSAM Levant Çalışmaları Koordinatörü Oytun Orhan, “O muahede ile Kuzey Irak’taki yapının çekirdeği oluşmuştu. Artık ABD ve Fransa ile birlikte Suriye’nin doğusunda da emsal bir yapının kurulması için misal adımlar atıyor” dedi. Türkiye’nin eski Şam Büyükelçisi Ömer Önhon ise, “Türkiye bu işe çok şaşırmış gözüküyor. Halbuki bunlar başından beri bu görüşü lisana getiriyorlar. Türkiye Kamışlı konferansı öncesinde YPG’nin tavrını ya yanlış anladı ya da işine geldiği üzere anladı” diye yorumladı.
Suriye’deki Kürt azınlığın talepleri tartışılmaya devam edilirken Kuzeydoğu Suriye’de terör örgütü SDG/YPG’nin düzenlediği ‘Kürt birliği ve tavrı konferansında’ bir dizi tartışmalı karar çıktı. Merkezi Şam idaresine sunulmak üzere mutabık kalınan talepler ortasında ‘Kürt bölgelerinin’ federal bir Suriye çatısı altına bütünleştirilmesi yer aldı. Kürtçe’nin Arapça ile birlikte resmi lisan olarak kabul edilmesi ve Kürtçe eğitim öğretim sağlanması de talepler ortasında bulunurken ‘Kürt bölgelerinin’ demografik değişiminin önüne geçilmesi istedi. Bilhassa federatif yapı talebi tartışmalara sebep oldu. Suriye idaresinden ‘Suriye’nin toprak ve halk bütünlüğü bizim için kırmızı çizgidir ve buna yönelik her türlü ihlal ve sapma; Suriye’nin birleşik kimliğine hücum olarak değerlendirilir’ açıklaması geldi. Gelişmelerin Ankara ve terör örgütü PKK ortasında başlayan süreç ile terör örgütünün ‘silah bırakma’ kararına yansımaları merak ediliyor.
‘ÖZYÖNETİM TALEP EDİYOR’
Konuya ait Cumhuriyet’e açıklamalarda bulunan Türkiye’nin eski Şam Büyükelçisi Ömer Önhon, Suriye’deki iç savaşta YPG/SDG’nin değerli kazanımlar elde ederek kendi denetiminde bir bölge oluşturduğunu ve Suriye’nin en önemli petrol yatakları ve alanları dahil olmak üzere doğal zenginliklerinin bir kısmının YPG’nin denetim ettiği bölgelerde yer aldığını anımsattı. Önhon, “YPG bugünkü pozisyonundan geri gitmeyeceğini birçok vesileyle lisana getirdi. Suriye’den kopacağım demiyor ancak denetimi altındaki bölgelerde, tahminen ufak kimi hudut değişiklikleriyle, ismi her neyse, kendi tabirleriyle özyönetim talep ediyor. YPG-PYD Kamışlı’daki konferansta bu tavrını başka Suriyeli Kürt kümelerin da ortak tavrı haline getirdi ve öbür ülkelerden katılan Kürt kümelerin da dayanağını almış oldu. Yani tüm Kürtlerin dayanağına sahip ortak bir gaye oluşturdu” dedi.
‘BAŞINDAN BERİ BU GÖRÜŞTELER’
Önhon kelamlarını şöyle devam ettirdi: “Türkiye bu işe çok şaşırmış gözüküyor. Halbuki bunlar başından beri bu görüşü lisana getiriyorlar. Türkiye Kamışlı konferansı öncesinde YPG’nin tavrını ya yanlış anladı ya da işine geldiği üzere anladı. Suriye’nin gelecekte nasıl bir idari sisteme sahip olacağına Suriyeliler karar verecektir. Lakin bu kararın tüm Suriyeliler tarafından alınması gerekir. Yani Suriye’yi oluşturan ögelerden biri ben bu türlü yapacağım diye başkalarına empoze etmeye çalışırsa, onlar da birebir yola sarfiyat. Sonunda çatışma getirecek kaotik bir ortam yaratılmış olur.”
Önhon, ABD’nin Şam ile YPG ortasında iki tarafça da ‘kabul edilebilir’ bir orta yol bulmak için çalışabileceğini de söyledi.
‘NET KONUM ALMAKTA GÜÇLÜK’
Milli Savunma Bakanlığı’nın Suriye’nin toprak bütünlüğünün değerine değinen açıklamalarına atıfta bulunan Önhon, “Açıklama bu türlü olsa da, Suriye’deki gelişmeleri Türkiye’deki süreci gözeterek takip ettiğimiz için ve buradaki süreçle ilgili flu durum nedeniyle, Suriye’deki gelişmelerle ilgili olarak de net bir konum alınmasında zahmet çekiliyor gibime geliyor. Ayrıyeten, ademi merkeziyetçilik ülkenin üniter yapısını bozar mı güçlendirir mi üzere kavramsal bahisler ve YPG’yi hala terör örgütü olarak görüyor muyuz görmüyor muyuz üzere gri alanda sıkışmış mevzular durumu herkes açısından daha da karmaşık hale getiriyor” sözlerini kullandı.
‘ÇATLAK DERİNLEŞİR’
ORSAM Levant Çalışmaları Koordinatörü Oytun Orhan ise istenilen taleplerin, Şam ve SDG ortasındaki mutabakatın genel prensipleriyle uyumlu olmasına rağmen Suriye’ye entegre olma konusunda ‘federasyonu’ önerdiğini belirterek, “Aynı Kuzey Irak’ta olduğu üzere tahminen kendi meclisi olan, kendi güvenlik yapılanması olan içeride kendi kendinin yönetim ettiği. Şu anda Şam’da da iktidardan hisse aldığı, kendi güvenlik yapılanmasına sahip bir model öneriyor. Bu tabi entegrasyonun nasıl olacağı konusunda Şam ile SDG ortasında önemli bir krize yol açtı. Şayet SDG ısrarı sürdürürse bu çatlak biraz daha derinleşir” dedi.
‘KAYGILI BEKLEME’
ABD ve Fransa’nın rolüne dikkat çeken Orhan, “ABD hem Şam-SDG muahedesinde hem de birlik konferasında temel dış aktördü. İki gelişmede de başat rol oynadı. ABD çekilmeden Suriye sıkıntısına tahlil bulmak istiyor. Bu çerçevede de Kürtlerin ve SDG’nin müdafaa altına alınıp o bölgeye bir statü sağlanması istikametinde eforları var” diye konuştu. 1998 yılında KDB ve KYB ortasında ABD öncülüğünde imzalanan Washington mutabakatını anımsatan Önhon, “O anlaşma ile iki parti birlik sağlamıştı ve bugünkü Kuzey Irak’taki yapının çekirdeği oluşmuştu. Artık ABD Fransa ile birlikte Suriye’nin doğusunda da benzeri bir yapının kurulması için emsal adımlar atıyor. PKK öncülüğünde bir federal yapının çıkması Ankara için kırmızı çizgidir. Türkiye korkulu bir bekleme içinde” tabirlerini kullandı.
‘KÜRTLER YÜZDE 20’Yİ BULMUYOR’
Federasyon kurulması mümkünlüğünün ABD ve Batı takviyesi ile İsrail’in Suriye’de uyguladığı siyasetler yüzünden arttığına işaret eden Orhan, “İsrail’in Şam idaresini zayıflatmaya çalışması ve Kürtler dahil Suriye’deki öbür azınlıklarla ittifak içinde olması Suriye’de federal yapıyı körüklüyor” dedi. Orhan, Irak örneği ile Suriye örneği ortasında da temel bir fark olduğuna dikkat çekerek, Suriye’de Kürt nüfusun denetim edilen bölgelerde bile yüzde 20’yi bulmadığını lakin Irak’ta idarenin kurulduğu alanlarda Kürtlerin ezici çoğunlukta olduğunu belirtti. Orhan, belirleyici ögenin ABD’nin bölgeden çekilmesi olduğunu söyleyerek ABD’nin çekildiği senaryoda federasyon dayatmalarının gerçekçi olmayacağının altını çizdi.
Kaynak: Cumhuriyet
Bir yanıt bırakın